Tiến sĩ Nguyễn Viết Hương, người con của Hà Tĩnh, không chỉ được vinh danh là Gương mặt trẻ Việt Nam tiêu biểu năm 2024, mà còn xuất sắc giành Giải thưởng Khoa học và Công nghệ Quả Cầu Vàng trong lĩnh vực Công nghệ vật liệu mới. Với nhiều công trình nghiên cứu đột phá, anh luôn nỗ lực để đóng góp cho nền khoa học nước nhà, hiện thực hóa giấc mơ đưa công nghệ tiên tiến về Việt Nam.

Hành trình trở thành nhà khoa học trẻ tiêu biểu

Sinh năm 1990 tại huyện Can Lộc, Hà Tĩnh, Nguyễn Viết Hương sớm bộc lộ tố chất vượt trội trong học tập. Anh từng là học sinh chuyên Toán của Trường THPT Chuyên Đại học Vinh, trước khi đỗ thủ khoa Trường Đại học Công nghệ (Đại học Quốc gia Hà Nội). Với thành tích xuất sắc, anh nhận học bổng theo học ngành Khoa học vật liệu và Công nghệ nano tại Học viện Khoa học Ứng dụng Quốc gia Lyon (INSA Lyon) – một trong những trường đào tạo kỹ sư hàng đầu nước Pháp.

TS. Nguyễn Viết Hương, Khoa Khoa học và Kỹ thuật Vật liệu, Trường Đại học Phenikaa

Lấy cảm hứng từ người cha – một cựu chiến binh tình báo kỹ thuật hải quân, anh lựa chọn theo đuổi công nghệ nano, lĩnh vực mà theo lời cha anh, sẽ là tương lai của thế giới. Năm 2018, khi mới 28 tuổi, Tiến sĩ Hương bảo vệ thành công luận án tiến sĩ tại Pháp và vinh dự nhận giải thưởng luận án tiến sĩ xuất sắc của Hội Hóa học Pháp trong lĩnh vực Hóa học chất rắn.

Dù nhận được nhiều lời mời làm việc hấp dẫn ở nước ngoài, anh quyết định trở về Việt Nam với mong muốn góp phần phát triển khoa học nước nhà. Anh trở thành giảng viên tại Trường Đại học Phenikaa và hiện là Phó Trưởng khoa Khoa học và Kỹ thuật Vật liệu.

Tiên phong đưa công nghệ nano tiên tiến về Việt Nam

Sau khi về nước, Tiến sĩ Hương tập trung vào nghiên cứu công nghệ SALD (Lắng đọng đơn lớp nguyên tử ở áp suất khí quyển) – một trong những công nghệ chế tạo vật liệu nano tiên tiến nhất. Đây là công nghệ cho phép chế tạo màng mỏng nano ô-xít kim loại bán dẫn với độ chính xác cao mà không cần dùng đến buồng chân không hay dung môi.

Bằng việc tự xây dựng hệ thống SALD, nhóm nghiên cứu của TS. Nguyễn Viết Hương đã làm chủ một trong những công nghệ chế tạo nano tiên tiến nhất hiện nay.

Với quyết tâm làm chủ công nghệ này tại Việt Nam, anh đã tự thiết kế và xây dựng hệ thống SALD đầu tiên trong nước. Sau ba năm miệt mài nghiên cứu, anh và các cộng sự đã ra mắt phòng thí nghiệm công nghệ SALD vào tháng 2/2022, đánh dấu một bước tiến quan trọng trong nghiên cứu và ứng dụng vật liệu nano tại Việt Nam.

Việc tự phát triển hệ thống thiết bị công nghệ cao này giúp các cơ sở nghiên cứu trong nước tiết kiệm hàng tỷ đồng so với việc nhập khẩu thiết bị thương mại, đồng thời mở ra nhiều hướng nghiên cứu mới. “Công trình này khiến tôi tự hào vì đã biến giấc mơ đưa công nghệ tiên tiến về Việt Nam thành hiện thực. Bước tiếp theo là đưa công nghệ này vào ứng dụng thực tế, tạo ra giá trị thiết thực cho xã hội”, anh chia sẻ.

Nhà khoa học luôn hướng về Tổ quốc

Với những thành tựu nổi bật, Tiến sĩ Nguyễn Viết Hương đã sở hữu một bằng sáng chế quốc tế, công bố hơn 33 bài báo khoa học trên các tạp chí quốc tế uy tín, trong đó 12 bài là tác giả chính. Anh cũng chủ trì nhiều đề tài nghiên cứu khoa học cấp bộ và đạt được nhiều giải thưởng nghiên cứu khoa học xuất sắc.

Năm 2023, dự án nghiên cứu của anh về tổng hợp xanh các chất xúc tác gốc Pd và Ni đã được UNESCO, Tập đoàn PhosAgro và Liên minh Quốc tế về Hóa học Cơ bản và Ứng dụng (IUPAC) vinh danh và tài trợ. Dự án này hướng tới việc phát triển vật liệu nano theo phương pháp thân thiện với môi trường, góp phần vào sự phát triển của hóa học xanh và công nghệ bền vững.

Động lực cống hiến và sứ mệnh truyền cảm hứng

Đối với Tiến sĩ Nguyễn Viết Hương, nghiên cứu khoa học không chỉ là công việc, mà là hành trình thử thách, đòi hỏi sự kiên trì và quyết tâm cao độ. Trở về nước, anh phải đối mặt với nhiều khó khăn trong việc xây dựng phòng thí nghiệm, tìm kiếm nguồn tài trợ và mở ra một hướng nghiên cứu mới. Có những thời điểm, kết quả không đạt như mong đợi, hoặc các công trình gửi đăng trên tạp chí quốc tế bị từ chối. Nhưng với anh, mỗi thất bại là một cơ hội để nhìn lại, hoàn thiện bản thân và tiếp tục vươn lên.

Tiến sĩ Nguyễn Viết Hương hiện là Phó Trưởng khoa Khoa học và Kỹ thuật Vật liệu, Trường Đại học Phenikaa.

Bên cạnh nghiên cứu, Tiến sĩ Hương còn dành nhiều tâm huyết cho công tác giảng dạy và đào tạo nguồn nhân lực khoa học trẻ. “Không ai sinh ra là hoàn hảo, nhưng nếu dám thử, dám sai và học hỏi từ những sai lầm, ta sẽ trưởng thành hơn. Điều quan trọng là hãy đặt mục tiêu lớn, gắn trách nhiệm với cộng đồng, với quê hương, chứ không chỉ vì bản thân mình”, anh chia sẻ.

Với anh, khoa học không có chỗ cho sự trì hoãn. Nếu muốn tạo ra thay đổi, trước tiên phải bắt đầu từ chính mình. “Tôi cố gắng làm điều gì đó có ích trong khả năng của bản thân để phục vụ Tổ quốc”, Tiến sĩ Hương khẳng định.

Sự cống hiến không ngừng nghỉ của anh là minh chứng cho tinh thần dám nghĩ, dám làm và luôn đổi mới để đưa khoa học Việt Nam vươn xa.

PV Tổng hợp